Nhọt là một tình trạng nhiễm trùng ngoài da vô cùng phổ biến có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí nào trên da. Nhọt thường sưng đỏ, gây cảm giác đau nhói khó chịu cho người bệnh. Hãy cùng xem cách điều trị nhọt theo hướng dẫn của Bộ Y tế dưới đây.
Mục lục
I. Nhọt là gì?
Nhọt có bản chất là tình trạng viêm cấp tính gây hoại tử nang lông và các tổ chức xung quanh. Nhọt biểu hiện với những vết sưng đỏ đột ngột, sau vài ngày có thể sưng to hơn, chứa dịch mủ, gây cảm giác đau nhức.
Ở Việt Nam, bệnh thường gặp nhiều hơn về mùa hè do thời tiết nóng ẩm là điều kiện thuận lợi để vi khuẩn phát triển. Mọi lứa tuổi đều có thể mắc bệnh, tuy nhiên, nhọt thường thấy xuất hiện nhiều hơn ở trẻ em.
II. Nguyên nhân gây nhọt
Nguyên nhân gây nhọt là do tụ cầu vàng (Staphylococcus aereus). Bình thường, vi khuẩn này sống ký sinh trên da người. Những nơi chúng dễ cư trú hơn là các nang lông ở các vùng da có nếp gấp như rãnh liên mông, rãnh mũi má,… một số hốc tự nhiên như lỗ mũi. Trong trường hợp nang lông bị tổn thương kết hợp với những điều kiện thuận lợi như suy dinh dưỡng, hệ miễn dịch suy yếu, mắc bệnh tiểu đường…vi khuẩn này sẽ sinh sôi, phát triển và gây bệnh.
III. Chẩn đoán nhọt như thế nào?
1. Chẩn đoán lâm sàng
Nhọt khá dễ để nhận biết bằng các dấu hiệu lâm sàng. Ban đầu sẽ xuất hiện các sẩn nhỏ, sưng nề, chắc và tấy đỏ ở nang lông. Sau khoảng 2-3 ngày, tổn thương này có thể lan rộng và hóa mủ tạo thành ổ áp xe, ở giữa sẽ hình thành ngòi mủ. Bên cạnh đó, nhọt đem lại cảm giác đau nhức, nhất là khi nhọt khu trú ở mũi hay vành tai. Những vị trí thường gặp nhất của nhọt là ở đầu, mặt, cổ, lưng, mông và chân tay. Số lượng nhọt có thể ít hoặc nhiều tùy từng người. Ở một số người có kèm theo một số triệu chứng toàn thân như sốt, mệt mỏi, hội chứng nhiễm trùng.
Nhọt tuy không quá nghiêm trọng nhưng nếu không xử lý đúng cách có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm. Nếu các tổn thương bị xâm nhập quá sâu có thể gây nên nhiễm khuẩn huyết, đặc biệt là ở những người suy dinh dưỡng. Khi nhọt xuất hiện ở vùng môi trên, ở má có thể dẫn đến viêm tĩnh mạch xoang hang.
Khi có nhiều xếp với nhau thành đám sẽ được gọi là nhọt cụm hay nhọt bầy. Bệnh thường gặp ở những người suy dinh dưỡng, suy giảm miễn dịch hoặc mắc một số bệnh mạn tính như tiểu đường, lao phổi, hen phế quản.
Ở giai đoạn sớm, nhọt cần được chẩn đoán phân biệt với một số bệnh ngoài da như viêm nang lông, herpes, trứng cá và viêm tuyến mồ hôi mủ.
2. Chẩn đoán cận lâm sàng
Bên cạnh các dấu hiệu lâm sàng dễ nhận biết, có thể chẩn đoán nhọt dựa trên các triệu chứng cận lâm sàng như:
- Tăng bạch cầu trong máu ngoại vi.
- Máu lắng tăng.
- Mô bệnh học: có ổ áp xe ở nang lông, cấu trúc nang lông bị phá vỡ, ở giữa là tổ chức hoại tử, xung quanh thâm nhập nhiều tế bào viêm, chủ yếu trong số đó là bạch cầu đa nhân trung tính.
- Nuôi cấy mủ có tụ cầu vàng phát triển.
IV. Cách điều trị nhọt theo hướng dẫn của Bộ Y tế
Điều trị nhọt về cơ bản dựa trên 3 nguyên tắc chính:
1. Vệ sinh cá nhân
Vệ sinh cá nhân là một việc vô cùng quan trọng trong việc điều trị nhọt và tránh lây lan nhọt sang các vùng da khác. Cần rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, cắt rửa móng tay thường xuyên, giữ móng tay sạch sẽ. Bên cạnh đó, cần hạn chế cào gãi tránh nhiễm trùng và nhọt lan rộng.
2. Điều trị chống nhiễm khuẩn toàn thân và tại chỗ
Ở giai đoạn sớm của nhọt và chưa có mủ, không nên nặn hay kích thích vào tổn thương, bôi dung dịch sát khuẩn 2-4 lần/ngày. Ở giai đoạn có mủ và nhọt sưng to trở nên nghiêm trọng, cần phẫu thuật rạch rộng và làm sạch thương tổn. Một số dung dịch sát khuẩn thường dùng bao gồm Dizigone, Povidon-iodin 10%, Hexamidin 0,1%, Chlorhexidin 4%.
Bên cạnh đó, để điều trị nhiễm khuẩn, có thể sử dụng một số thuốc kháng sinh tại chỗ như:
- Kem hoặc mỡ axit fucidic 2%, bôi 1- 2 lần/ngày.
- Mỡ mupirocin 2%, bôi 3 lần/ngày.
- Mỡ neomycin, bôi 2- 3 lần/ngày.
- Kem silver sulfadiazin 1%, bôi 1-2 lần/ngày. Bôi thuốc lên vùng da tổn thương sau bước sát khuẩn, thời gian điều trị khoảng 7-10 ngày.
>>> Xem thêm: Mụn nhọt sưng to – cách chữa triệt để
Đối với các trường hợp nhọt nặng, nhiễm trùng đã lan rộng mà điều trị tại chỗ không đem lại hiệu quả, có thể cần phải sử dụng kháng sinh toàn thân. Một số kháng sinh được chỉ định dùng như:
Kháng sinh nhóm betalactam:
- Cloxacilin (viên nang 250mg và 500mg; lọ thuốc bột tiêm 250mg và 500mg): Trẻ em dùng liều 12,5-25mg/kg cách mỗi 6 giờ. Người lớn dùng liều 250-500mg cách mỗi 6 giờ. Thuốc được chống chỉ định cho các trường hợp mẫn cảm với penicilin. Cần thận trọng khi sử dụng cho trẻ sơ sinh và phụ nữ có thai, phụ nữ cho con bú.
- Augmentin (amoxillin phối hợp với axit clavulanic): Trẻ em uống ngay khi ăn, liều 80mg/kg/ngày chia ba lần. Người lớn uống ngay trước khi ăn, dùng liều 1,5-2 g/ngày chia ba lần. Chống chỉ định với những người bệnh có dị ứng với nhóm betalactam.
Kháng sinh nhóm macrolid:
- Roxithromycin (viên 50mg và 150mg): Trẻ em dùng liều 5-8mg/kg/ngày chia hai lần. Người lớn dùng liều 2 viên/ngày chia thành hai lần, uống trước bữa ăn 15 phút.
- Azithromycin (viên 250mg và 500mg; dung dịch treo 50mg/ml): Trẻ em dùng 10mg/kg/ngày trong 3 ngày, uống trước bữa ăn 1 giờ hoặc sau bữa ăn 2 giờ. Người lớn uống 500mg trong ngày đầu tiên, sau đó uống 250mg/ngày trong 4 ngày tiếp theo, uống trước bữa ăn 1 giờ hoặc sau bữa ăn 2 giờ.
- Axit fusidic (viên 250mg): Trẻ em uống trong bữa ăn, liều 30-50mg/kg/ngày chia hai lần. Người lớn uống ngay trước khi ăn, liều 1-1,5g/ngày chia hai lần.
Thời gian điều trị kháng sinh thường kéo dài từ 7- 10 ngày.
3. Nâng cao thể trạng
Nâng cao thể trạng bằng cách tập thể dục thể thao và có một chế độ dinh dưỡng hợp lý cũng sẽ góp phần hỗ trợ trong quá trình xử lý mụn nhọt.
>>> Xem thêm: Điều trị viêm nang lông theo hướng dẫn của Bộ Y tế
V. Cách phòng tránh nhọt bạn cần biết
Nhọt là bệnh hoàn toàn có thể phòng tránh được. Dưới đây là những điều cần lưu ý để phòng tránh nhọt hiệu quả:
- Vệ sinh cá nhân sạch sẽ: Nên rửa tay hàng ngày và cắt móng tay thường xuyên, đảm bảo tay luôn sạch sẽ.
- Hạn chế sử dụng các sản phẩm gây kích ứng da: Với các sản phẩm như dầu gội, sữa tắm, sữa rửa mặt,… nên chọn các sản phẩm lành tính, an toàn, không gây kích ứng để không gây tổn hại làn da.
- Nâng cao thể trạng: Việc nâng cao thể trạng và tăng cường hệ miễn dịch sẽ giúp cơ thể chiến đấu tốt hơn với các tác nhân gây bệnh bên ngoài, đặc biệt như vi khuẩn. Từ đó có thể phòng ngừa nhọt một cách hiệu quả.
Để được các chuyên gia da liễu tư vấn và giải đáp thắc mắc về cách xử lý tình trạng nhọt, vui lòng liên hệ HOTLINE: 1900 9482 (trong giờ hành chính) hoặc 0964619482 (ngoài giờ hành chính).
Theo Viendalieu.com.vn tổng hợp
